منشور حقوق بشر کوروش بزرگ موسوم به استوانه کوروش استوانه‌ای سفالین است که در سال ۵۳۹ پیش از میلاد به فرمان کوروش دوم هخامنشی شاهنشاه ایران ساخته شده و دور تا دور آن مجموعه‌ای از سخنان و دستورات شاهنشاه به زبان و خط میخی بابلی نوشته شده‌است. این استوانه که به عنوان «اولین منشور حقوق بشر» در جهان شناخته می‌شود، در نیایشگاه اسگیله يا همان معبد مردوک، خدای بزرگ بابلیان در شهر بابل پیدا شده‌است. اين منشور برای نخستین بار در ایران در روز افتتاح برج میدان شهياد(آزادي) توسط محمدرضا شاه وهمسرش پرده برداری شد. این منشور هم اکنون در موزه بریتانیا نگهداری می‌شود.کوروش بزرگ، بنیان‌گذار پادشاهی ایران وسرسلسله هخامنشیان، پس از تسخیر بابل، در بابل تاج‌گذاری کرد و اعلام عفو عمومی داد، ادیان بومی را آزاد اعلام کرد، برای جلب محبت مردم بین‌النهرین، مردوک که کهن‌ترین خدای بابل بود را به رسمیت شناخته، او را نیایش کرد و سپاس گفت. او هیچ گروه انسانی را به بردگی نگرفت و سپاهیانش را از تجاوز به مال و جان رعایا بازداشت. او تمامی کسانی را که به اسارت به بابل آورده شده بودند گرد هم آورد و منزلگاه آنها را به ایشان بازگرداند. کوروش همچنین قوم یهود را نیز از اسارت دربابل آزاد کرد.به دستور کوروش، شرح وقایع و دستورات وی روی یک لوح استوانه‌ای سفالین نگاشته شد و به عنوان سنگ بنای یادبودی در پایه‌های شهر بابل قرار گرفت.

در این لوح استوانه‌ای، کوروش پس از معرفی خود و خاندانش و شرح مختصري از فتح بابل، می‌گوید که تمام دستاوردهایش را با کمک و رضایت مردوک خدای بابلی به انجام رسانده‌ است. وی سپس بیان می‌کند که چگونه آرامش و صلح را برای مردم بابل و کشور سومر به ارمغان آورده، و پیکر خدایانی که نبونید(بخت النصر،پادشاه بابل) از نیایشگاه‌های مختلف برداشته و در بابل گردآوری کرده بوده را به نیایشگاه‌های اصلی آنها در میان‌رودان و غرب ایران برگردانده‌ است. پس از آن، کوروش می‌گوید که چگونه نیایشگاه‌های ویران‌شده را از نو ساخته و مردمی را که اسیر پادشاهان بابل بودند به میهن‌شان برگردانده ‌است.

این سند به عنوان نخستین منشور حقوق بشر شناخته می‌شود و در سال ۱۹۷۱ میلادی، سازمان ملل آن را به شش زبان رسمی سازمان منتشر کرد . بدلی از این منشور در مقر سازمان ملل متحد در شهر نیویورک نگهداری می‌شود.

براي دريافت متن کامل منشور بر روي لينک زير کليک نمائيد.